27 Αυγούστου 1922, ημέρα Σάββατο Σμύρνη..

Στις 27 Αυγούστου 1922, ημέρα Σάββατο και ενώ την Σμύρνη την έχουν εγκαταλείψει και τα τελευταία Ελληνικά στρατεύματα, περίπου 400 άτακτοι Τούρκοι «τσέτες» ιππείς υπό τον Κίορ Μπεχλιβάν εισέρχονται στην πόλη για να τους ακολουθήσει τις εσπερινές ώρες ισχυρή δύναμη τουρκικού πεζικού υπό τον Τούρκο στρατηγό Νουρεντίν πασά.

Με την είσοδο των τουρκικών στρατευμάτων στην Σμύρνη άρχισαν αμέσως οι διώξεις και οι βιαιοπραγίες κατά των ανυπεράσπιστων και άοπλων Ελλήνων και Αρμενίων κατοίκων της πόλης.

Ανάμεσα στους σφαγιασθέντες ήταν και ο εθνομάρτυρας μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος (κατά κόσμον Χρυσόστομος Καλαφάτης , 1867-1922), ο οποίος παρά τις πιέσεις που του ασκήθηκαν, αρνήθηκε να εγκαταλείψει προηγουμένως την πόλη και το ποίμνιό του για να βρει φρικτό θάνατο από τον τουρκικό όχλο, στον οποίο τον παρέδωσε ο Νουρεντίν πασάς το βράδυ της 27ης Αυγούστου.

Προηγουμένως ο ίδιος ο Κεμάλ είχε στείλει μήνυμα στον ηρωϊκό μητροπολίτη με το οποίο τον διαβεβαίωνε να μην ανησυχεί και να μην απομακρυνθεί από την πόλη γιατί δεν κινδύνευε η ζωή του! 

Η σφαγή των Ελλήνων της Σμύρνης είχε προγραμματιστεί συστηματικά από τον Τούρκο στρατηγό Νουρεντίν πασά ο οποίος ενεργώντας κατ΄ εντολή του Κεμάλ κοινοποίησε στα τουρκικά στρατεύματα ειδική κατεπείγουσα διαταγή όπου αναφέρονταν τα εξής:
"Συμφώνως προς την έγγραφον εντολήν, την οποίαν έλαβον παρά της κεντρικής Διευθύνσεως, λόγω της εκ των σημερινών παριστάσεων ανάγκης, το Ελληνικόν ΄Εθνος ενδέχεται να δείξει σημεία περισσού φανατισμού. Κατ΄ακολουθίαν, ένεκα παραμικράς τάσεως, κάθε στρατιώτης οφείλει να εκτελέση το καθήκον του, της ομαδικής δολοφονίας αυτών των ανθρώπων. Τούτο διατάσσει η πατρίς, όθεν δεν πρέπει να παραμελήσετε να πράξετε το καθήκον σας! Κάθε στρατιώτης είναι υποχρεωμένος να σκοτώσει τέσσαρας-πέντε ΄Ελληνες υπέρ του μεγαλείου της πατρίδος μας..."

Οι σύμμαχοί μας, που διατηρούσαν στρατό και στόλο στην περιοχή των Στενών, δεν κινήθηκαν να βοηθήσουν! Δεν περιγράφεται η συμφορά... 700.000 νεκροί, 1.500.000 πρόσφυγες. Χιλιάδες άμαχοι Έλληνες σφαγιάσθηκαν, στρατιώτες και άοπλοι μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα αιχμαλώτων. Ο θρήνος απλώθηκε παντού.

Κι αν οι Κεμαλικοί εξόντωσαν όλο το Ελληνικό στοιχείο και κατέστρεψαν σε λίγο χρόνο τα δημιουργήματα τόσων αιώνων, δεν κατάφεραν να απαλείψουν τα ανεξίτηλα σημάδια που άφησε εκεί το Ελληνικό πνεύμα!”

Πηγή: Περί Πάτρης