Πριν από τον Φιντέλ, τον Τσε, τον Χο, τον Μάο υπήρξε ο Σαντίνο: Το ποντίκι που σκότωσε τη γάτα, αλλά φαγώθηκε από άλλα ποντίκια

21 February 1934 (aged 38)

Larreynaga, Managua, Nicaragua

  ο Αουγκούστο Σέζαρ Σαντίνο. Ο επαναστάτης που άλλαξε την Ιστορία της Νικαράγουα. 

- Αν και ο Σαντίνο δεν είναι τόσο γνωστός όπως οι μεγάλοι επαναστάτες του 20ου αιωνα, ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς και επιτυχημένους αντάρτες που έβαλε δύσκολα στους αμερικανούς πεζοναύτες στη Νικαράγουα. Η εικόνα του, με το εμβληματικό του καουμπόικο καπέλο α λα Tom Mix, γυρτό από τη μία πλευρά, συνεχίζει να είναι το εικόνισμα που προσεύχονται κι ομνύουν στα χωριά και στις πόλλεις της Νικαράγουα – μιας χώρας που διοικείται εδώ και χρόνια από το Μέτωπο Εθνικής Απελευθέρωσης Σαντινίστας, που πήρε το όνομά του προς τιμήν του Αουγκούστο Σέζαρ.

- Σε αντίθεση με τους διάσημους επαναστάτες, ο Σαντίνο δεν ήταν διανοούμενος και δεν ήταν μαρξιστής. Ήταν ένας μηχανικός από μια μικρή πόλη έξω από την πόλη Μασάγια, στη Νικαράγουα, και μέλος του Φιλελεύθερου Κόμματος της πατρίδας του.

Ο Σαντίνο δεν έγινε επαναστάτης από πεποίθηση ή μελετώντας Ιστορία· παρασύρθηκε στον ένοπλο αγώνα ως απάντηση στην εισβολή και την κατοχή των πεζοναυτών των ΗΠΑ στη χώρα του, που άρχισε το 1911 με στόχο την εκδίωξη του προέδρου του Φιλελεύθερου Κόμματος Χοσέ Ζελάγια.

Όπως εξήγησε το ίδιο το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, η αμερικανική δυσφορία προς τον Ζελάγια προήλθε από την πρόθεσή του να συνεργαστεί με την ιαπωνική κυβέρνηση για την διάνοιξη ενός καναλιού από τον Ατλαντικό μέχρι τις ακτές του Ειρηνικού στο έδαφος της Νικαράγουα, κανάλι που θα συναγωνιζόταν τη διώρυγα του Παναμά η οποία ελέγχεται από τις ΗΠΑ.

- Δεν το «σήκωσαν» οι ΗΠΑ 

- Αυτό ερχόταν αντίθετο με το Δόγμα Μονρόε του 1823, το οποίο χοντρικά υποστηρίζει ότι «Οι ΗΠΑ έχουν την αποκλειστική κυριαρχία στο Δυτικό Ημισφαίριο και το δικαίωμα να επέμβουν σε οποιαδήποτε χώρα που βρίσκεται σε αυτό για να αποτρέψουν την επιρροή άλλων εθνών».

Οι ΗΠΑ δημιούργησαν διαδοχή προέδρων του Συντηρητικού Κόμματος της αρεσκείας τους υπό καθεστώς βίας και έτσι μπόρεσαν να συνάψουν συμφωνία με την (δική τους) κυβέρνηση της Νικαράγουας, η οποία παρείχε σε αμερικανικές εταιρείες σημαντικά ποσοστά στον σιδηρόδρομο της Νικαράγουας, αλλά και έλεγχο των οικονομικών και των δημόσιων Ταμείων. Ωστόσο, αυτό δεν άρεσε στον λαό της χώρας που, τελικά, επαναστάτησε. Όπως εξηγεί το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, η προσπάθεια των ΗΠΑ «να αποτρέψουν την τοπική διαχείριση των οικονομικών… προκάλεσε σημαντική εθνικιστική ανησυχία στη Νικαράγουα». Για να καταστείλουν την προκύπτουσα αναταραχή και τον εμφύλιο πόλεμο που ξέσπασε μεταξύ των Φιλελευθέρων και των Συντηρητικών, οι ΗΠΑ, που είχαν αποσύρει τους Πεζοναύτες τους το 1924, έστειλαν ακόμη μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη στη Νικαράγουα το 1925.

- Αμερικανοί πεζοναύτες στο Puerto Cabezas της Νικαράγουας, αναμένοντας διαταγές. /copyright Ap PhotosΑμερικανοί πεζοναύτες στο Puerto Cabezas της Νικαράγουας, αναμένοντας διαταγές. /copyright Ap Photos

- Αυτή η απόβαση ήταν το φιτίλι που πυροδότησε την «πυριτιδαποθήκη» του Αουγκούστο Σέζαρ Σαντίνο, ο οποίος οδήγησε εκατοντάδες - κυρίως επαναστατημένους αγρότες - εναντίων των Αμερικανών. Όπως γράφει ένας ιστορικός: «Ο Σαντίνο, ο οποίος είχε γίνει στρατηγός των Φιλελευθέρων στον εμφύλιο, εξαπέλυσε τους κεραυνούς του, λεηλατώντας το αμερικανικό χρυσωρυχείο San Albino και εκδίδοντας διακηρύξεις εναντίον των «άνανδρων και εγκληματιών Γιάνκις» και των «σκωληκοφάγων και παρηκμασμένων αριστοκρατών της Νικαράγουας, που εξυπηρετούσε τα συμφέροντα των ΗΠΑ».

- Ο μικρός, κουρελιασμένος, αλλά ανίκητος στρατός...

Ο Σαντίνο και οι δυνάμεις του, αν και ολιγάριθμες και επίσης όχι τόσο καλά οπλισμένες όσο το Σώμα των Πεζοναυτών των Ηνωμένων Πολιτειών, αποδείχθηκαν μια ισχυρή δύναμη που δεν μπορούσε ούτε να τιθασευτεί ούτε και να νικηθεί. Ο Σαντίνο έγινε σύντομα θρύλος .