Στο με­τα­ξύ, από τις 8 του Ιούνη οι Ψα­ρια­νοί υπό την πίεση των 1.200 Θεσ­σα­λών και των 20.000 προ­σφύ­γων από τη Μικρά Ασία και τα νησιά του Αι­γαί­ου, που βρί­σκο­νταν στο νησί, είχαν απο­φα­σί­σει να αντι­τά­ξουν άμυνα μόνο στην ξηρά. Στις 21 του Ιούνη οι Τούρ­κοι προ­χώ­ρη­σαν από τον όρμο Κά­να­λο προς Νότο. Οι υπε­ρα­σπι­στές των Ψαρών, πι­στοί στο σύν­θη­μα «Ελευ­θε­ρία ή θά­να­τος», αντέ­τα­ξαν ηρω­ι­κή άμυνα. Οι υπε­ρα­σπι­στές του Φτε­λιού έβα­λαν φωτιά στην πυ­ρι­τι­δα­πο­θή­κη και ανα­τι­νά­χτη­καν μαζί με ει­σβο­λείς. Το ίδιο έκα­ναν και στο Πα­λιό­κα­στρο (αρ­χη­γός τους ήταν ο Αντώ­νης Βρα­στά­νος). Τέλος, οι Τούρ­κοι έφτα­σαν στην πρω­τεύ­ου­σα, όπου κα­τέ­στρε­ψαν και λε­η­λά­τη­σαν τα πάντα, κα­τέ­σφα­ξαν πολ­λούς και έφυ­γαν συ­να­πο­κο­μί­ζο­ντας αιχ­μα­λώ­τους και περί τα 100 με­γά­λα και με­σαία πλοία. Μόνο 16 πλοία και 7 πυρ­πο­λι­κά (σε ένα από αυτά επέ­βαι­νε ο Κ. Κα­νά­ρης) με 3.000 πε­ρί­που Ψα­ρια­νούς και με­ρι­κούς πρό­σφυ­γες διέ­φυ­γαν. Η ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση τούς όρισε προ­σω­ρι­νή δια­μο­νή τη Μο­νεμ­βα­σία και μετά την απε­λευ­θέ­ρω­ση τούς εγκα­τέ­στη­σε στην αρ­χαία Ερέ­τρια, σε οι­κι­σμό που ονο­μά­στη­κε Νέα Ψαρά.